1920

Regelement en Tarief van arbeidslonen voor het graven van turf in de veenderijen der maatschappij "Helenaveen"

Het graven van kwartiersturf onder de navolgende voorwaarden:

een dagwerk is 50 stokken.
Onder gewoon werk wordt verstaan een kuil van 5 Meter breedte, met een diepte van tot en met 14 klem. Wanner een breedere kuil wordt gegraven, zal het loon hetzelfde blijven, mits de slagen niet langer dan 10 stok zijn, de halve lengte van de put zal bij de lengte der slagen gerekend worden.

Grootte der turf de 7 klem minstens 1,05 Meter in den kuil dik. Breedte 18 turven in de bank onder de stok. Lengte 6 turven 2,40 Meter in de bank.
Graafloon hiervoor 60 cts. per stok.
Het slag berekend naar 7 stort op het veld, minstens 2,60 Meter dik. Voor elke stok langer dan 10 stok zal 1 cent extra betaald worden voor elken stok meer. Alzoo: 
11 stok al 't werk  f 0,66 per stok
12 stok al 't werk f 0,67 per stok
13 stok al "t werk f 0,68 per stok
enz.
Indien meer dan 6 klem naar het hoog gegraven wordt zal voor elken klem meer 2 cent per stok extra betaald worden.
Op plaatsen waar slechts 2 klem turf gegraven kan worden het graafloon 70 cents per stok en waar slechts 1 klem turf gegraven kan worden het graafloon 75 cents per stok.

De turfgravers zijn verplicht de slagen 15 cM. van elkander te leggen; voor dargturf 40 cM. uit elkander te leggen met vergoeding van 80 cent per dagwerk
Vóor aan den kuil, hoog en laag, moet een open ruimte van minstens 1,25 Meter (een halve stok) gehouden worden.
Het goede veen (klyn) zuiver en schoon tot op den zandbodem tot turf uitgraven.
Bij de uitgraving van den turf de banken van boven naar beneden rechttandig en zooveel mogelijk te lood afsteken. De turf haaks of rechthoekig steken van gelijke dikte, in de volgende lagen de turven zooveel mogelijk in de oude sneden (merken) afsteken.

Goed aaneengesloten rechtop in het slag zetten. In het slag geen ledige ruimte laten. De dubbele leggers goed aaneengesloten. Op de kruiwagen (slagkar) zal steeds een even aantal turven aangekrooien moeten worden, de turven mogen niet op de kant op den wagen gelegd worden. De stokmerken moeten op het slag worden aangebracht.

De turfgraver is verplicht zelf te bonken indien dit werk niet door extra werklieden is geschied. Voor het bonken zal betaald worden:12 cts. per kubieke Meter gewoon afbonken.
13 cts. per kubieke Meter met kuil slechten.
15 cts. per kubieke Meter voor over den kop bonken.
17 cts. per kubieke Meter met afkruien.
50 cts. kuil slechten per bonk (10 x 5 M. )

De Maatschappij Helenaveen heeft het recht om van het graafloon per stok 3 cts. , zoogenaamd putgeld, in te houden als waarborgsom voor het graafgereedschap. De afrekening van putgeld heeft plaats aan het einde van het graafseizoen.

Een eerstbeginnende turfgraver moet met het turfgraven direct ophouden, indien blijkt dat hij geen slag heeft het turfgraven te leeren. Voor slecht werk, niet aan de vereischte maten graven, slecht zetten in het slag, holle leggers enzv. zal van 5 tot 10 cents per stok gekort worden.

De turfgravers zijn verplicht goed voor het graafgereedschap te zorgen. Zij ontvangen aan het eind van het graafseizoen f 0,50 voor het in goeden staat weder inleveren van dit gereedschap.

De turfgravers en overige arbeiders van de maatschappij Helenaveen mogen geen kruiwagens, planken of andere gereedschappen bij of in hunne woningen hebben of in eigen bedrijf gebruiken, op verbeurte eener boete van:
f 1,- voor de eerste overtreding
f 2, - voor de tweede overtreding
f 3, - voor de derde overtreding enzv.

Alle turfgravers zijn verplicht op hun beurt, op aanwijzing der beambten der Mij. te scheepsladen; hiervoor zal een extra vergoeding gegeven worden, 0mschreven bij het scheepsladen.

Turfdrogen

Voor het drogen wordt per stok betaald 10 cts..
Voor doorringen per laag en per stok 1/2 ct. 
Voor omringen per stok 5 1/2 cents.
Voor het vuren met dekken 9 cents zonder uitkruien en met dekken en uitkruien l1 cents per stok.
Voor het vuren van het laag op het hoog of op den dijk 15 cents per stok. De ringen moeten behoorlijk recht opgezet worden, goed los turven,
de turven plat leggen, niet op kant.
Bij het turf vuren de loegen recht opzetten, de loegen van 15 tot 16 turven hoog, scheerturven van 8 tot 10 stuks in de breedte, de kop behoorlijk afdekken.

Drogen der natte ingekuilde in het slag geslagen turf.

Voor het afdekken der dijken en het slechten van het deksel, zoodat het veld geheel gereed komt, 13 cents per loopende Meter.
Voor de turf gewoon opringen zal per stok betaald worden 10 cents. Achter de 12de Horster wijk per stok 12 cents.

Drogen van de in de dijken gegraven turf

Voor het afdekken der dijken en het slechten van het deksel, zoodat het veld geheel gereed komt, 13 cents per loopende Meter.
Het stroo of strooisel zooveel mogelijk bij het afnemen van het bonksel op de dijken laten liggen.
Voor het afnemen van het stroo of strooisel bij het beginnen van het drogen 2 ct. per stok.
De turf per laag opringen, hiervoor 12 cents per stok.

Scheepsladen

Betaald zal worden:
Per 1000 K.g. turf f0,90 goed geloegd en gestouwd.
Bijkruien voor elke 30 meter 7 cents per 1000 K.g
De schuitenkruier moet de turf tot 20 meter van het water halen. 
Voor elke 30 meter een kruier extra.
De schuitenkruier tevens ploegbaas ontvangt 15/10, de kruier die mede aan boord kruit 13/10, de bijkruier 12/10
De bijkruier, indien turfgraver en de ploegbaas zullen in het tijdvak van 15 maart tot 1 juli buiten het bestaande tarief voor scheepsladen per uur f0,15 extra ontvangen.
De laadploeg is verplicht het beladen schip in het kanaal te brengen, tegen vergoeding van f2, - per schip.
Verhalen door het kanaal van de eene hoofdwijk naar de andere, wordt betaald met f1,- per 1000 Meter afstand.
Wekelijks ontvangt de ploegbaas de opgave der verladen Kilo's turf.
De laadploeg is verplicht de gereedschappen terug te brengen op de daarvoor an te wijzen bewaarplaatsen tegen vergoeding voor halen en brengen te samen van f 1, -.
De laadploeg is verplicht de te water gevallen turf direct uit het water op te visschen en de kruipaden te zuiveren; bij niet nakoming wordt de ploeg voor elke tekortkoming met $ 1, - beboet.
De laadploeg is verplicht de te verladen turf dadelijk op te zetten tegen betaling van $ 0, 15 per stok of kubieke Meter voor opzetten op de plaats en f0,25 per stok of kubieke Meter met uitkruien.
Indien per stok opgezet wordt, moeten de ringen 11 lagen hoog zijn met opscherpsel.
Indien per kubieke Meter, de vimmen overeenkomstig de opdracht der beambten der Mij. te plaatsen.

Uurloonen

Het uurloon zal voor los werk in de veenderij f 0, 35 per uur bedragen.
Haardbrandturf voor turfgravers en vaste arbeiders der Maatschappij Helenaveen.
De turfgravers en arbeiders zullen in de gelegenheid worden gesteld tegen betaling van   f 0,50 tot f 1,- per kubieke Meter, naar gelang van de kwaliteit van het veen, uitsluitend voor eigen gerief, turf te graven tot een maximum van 50 M3 per jaar, op die plaatsen, welke door de Maatschappij zullen worden aangewezen. Het veen moet op de aangewezen plaatsen overeenkomstig de aanwijzingenvan de beambten der Mij. worden vergraven, gedroogd en behoorlijk in hoopen worden gezet, zoodat deze gemeten kunnen worden. Geen turf zal mogen worden vervoerd voordat alle turf zal gemeten zijn.
Het graven van grauwe turf is uitdrukkelijk verboden.
Deze turf moet vóór 1 december van het loopende jaar van het veld geruind zijn.
Voor dit turfgraven zal oud gereedschap beschikbaar worden gesteld tegen vergoeding van f0,25 per seizoen.

Algemeene bepalingen

De turfgravers en overige arbeiders zijn verplicht 2ich behoorlijk te gedragen en het hun opgedragen werk overeenkomstig de voorschriften en het gebruik te verrichten.
Brutaal optreden, nalatigheid, verzuim zonder behoorlijk voorafgaande kennisgeving aan de beambten der Mij. en het zonder hunne toestemming wegblijven zonder werkeli;k dringende reden en niet in de gelegenheid geweest zijnde om nog mededeeling daarvan te kunnen doen, het voor het eindigen van den arbeidstijd bij gemeenschappelijke werkzaamheden en los werk en het uit het werk wegloopen, zal bestraft worden met 10% korting van het dagloon of een boete van $ 1,- voor elke overtreding afzonderlijk.

De eventueel geheven boeten zullen worden gestort in een ten behoeve der arbeiders op te richten ziekenkas, welke zal worden beheerd door eene, door en uit de arbeiders te kiezen Commissie en de werkgeefster.

Op Zon- en feestdagen zal niet gewerkt worden; indien echter op Zonen feestdagen wacht gehouden, brandgevaar gekeerd of soortgelijke diensten verricht moeten worden, zal de vergoeding hiervoor afzonderlijk met de arbeiders geregeld worden.

Iedere beambte van werkgeefster en iedere arbeider is verplicht zich fatsoenlijk te gedragen. De arbeiders zijn gehoorzaamheid verschuldigd aan hunne ploegbazen, voorwerkers en de beambten van werkgeefster.

Wanneer zij meenen reden te hebben zich te moeten beklagen over het werk, loon of andere zaken, hebben zij het recht hunne grieven persoonlijk ter kennis van werkgeefster te brengen, of zich te doen vertegenwoordigen door eene Commissie van hoogstens drie leden, uit en door de arbeiders gekozen.

Overgenomen uit “Die Peel bestaat niet meer” Doktoraalscriptie april 1980 L. Heuvelmans J. Mooren P.Roebroek.

jvw apr 2022